چگونه در مدل کسب و کار نوآوری ایجاد کنیم؟

مقدمه

بازار به سرعت در حال تغییر، فناوری بی وقفه در حال تكثیر، عمر رو به کاهش فناوری، و چرخه پرشتاب نوآوری، محیطی بسیار پرفشار و آشفته برای شرکت ها ایجاد نموده است. بقا در چنین محیطی تنها با تكیه بر نوآوری در حوزه های محصول و فرآیند، ناکافی است و مستلزم نوآوری در زمینه های مختلف کسب وکار است. از همین رو، تلاش بسیاری از شرکت های بزرگ، تبدیل نوآوری فناوری به نوآوری مدل کسب وکار است؛ اقدامی که موجب شده سرعت کسب مزیت رقابتی برای ایشان دو چندان شود. این اقدام مبتنی بر این فروض است که نوآوری مدل کسب وکار عاملی کلیدی در به کارگیری کارآمد و موثر نوآوری فناوری است و درجه نوآوری مدل کسب وکار بر بقای شرکت های جدید تاثیر مستقیم دارد. بر این اساس، نوآوری مدل کسب وکار اولویت اصلی مدیران از جنبه ایجاد مزیت رقابتی و دستیابی به عملكرد برتر است(پژوهش جهرمی، امین 1396).

در عصر تحول دیجیتال، نوآوری مدل کسب و کار بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. شرکت هایی که می توانند به طور مداوم مدل های کسب و کار خود را نوآورانه کنند، شانس بیشتری برای موفقیت در بازارهای متلاطم و رقابتی امروز دارند.

مفهوم مدل کسب و کار

مدل کسب‌وکار، طرحی از چگونگی کسب درآمد یک کسب‌وکار از طریق محصول یا خدمات خود و پایگاه مشتری در بازاری خاص است.

این طرح بر چهار موضوع اصلی تمرکز دارد:

ارزش پیشنهادی: ارزشی که محصول یا خدمات یک کسب‌وکار برای مشتریان آن ایجاد می‌کند.

بازار هدف: گروهی از مشتریان که به محصول یا خدمات یک کسب‌وکار علاقه‌مند هستند.

مزیت رقابتی: ویژگی یا عاملی که یک کسب‌وکار را از رقبای خود متمایز می‌کند.

ساختار هزینه: هزینه‌های ثابت و متغیری که یک کسب‌وکار برای فعالیت خود متحمل می‌شود.

هنگام تدوین مدل کسب‌وکار، باید به ۱۰ مؤلفه کلیدی زیر توجه داشت:

ارزش پیشنهادی: ارزشی که محصول یا خدمات یک کسب‌وکار برای مشتریان آن ایجاد می‌کند.

بازار هدف: گروهی از مشتریان که به محصول یا خدمات یک کسب‌وکار علاقه‌مند هستند.

مزیت رقابتی: ویژگی یا عاملی که یک کسب‌وکار را از رقبای خود متمایز می‌کند.

ساختار هزینه: هزینه‌های ثابت و متغیری که یک کسب‌وکار برای فعالیت خود متحمل می‌شود.

معیارهای کلیدی عملکرد: روش‌هایی که با استفاده از آن‌ها موفقیت یک کسب‌وکار سنجیده می‌شود.

منابع: سرمایه‌های فیزیکی، مالی و فکری یک کسب‌وکار.

مشکل و راه‌حل: نقاط درد مشتریان هدف و این‌که یک کسب‌وکار چگونه قرار است به آن‌ها پاسخ دهد.

مدل درآمد: چارچوبی که منابع درآمد در دسترس را شناسایی می‌کند.

جریان‌های درآمدی: راه‌های متعددی که یک کسب‌وکار می‌تواند از طریق آن‌ها درآمدزایی کند.

حاشیه سود: مابه‌التفاوت درآمد و هزینه‌های تجاری.

مفهوم نوآوری مدل کسب و کار

نوآوری مدل کسب وکار روندی است برای بهینه سازی و بازمهندسی منابع پیچیده. در واقع می توان گفت، شرکت با بهره گیری از نوآوری مدل کسب وکار، سود بیش تری به دست می‌آورد.

نوآوری مدل کسب و کار می تواند به طرق مختلفی انجام شود. 

برخی از رایج ترین روش ها‌ی نوآوری مدل کسب و کار عبارتند از:

تغییر ارزش پیشنهادی: شرکت ها می توانند ارزش پیشنهادی خود را برای مشتریان خود تغییر دهند. به عنوان مثال، یک شرکت می تواند یک محصول جدید یا خدمات جدیدی را ارائه دهد.

تغییر کانال های توزیع: شرکت ها می توانند کانال های توزیع خود را برای دسترسی به مشتریان جدید یا افزایش دسترسی به مشتریان موجود تغییر دهند. به عنوان مثال، یک شرکت می تواند فروش آنلاین خود را افزایش دهد یا شبکه فروش خود را گسترش دهد.

تغییر روابط با مشتری: شرکت ها می توانند روابط خود را با مشتریان خود تغییر دهند. به عنوان مثال، یک شرکت می تواند برنامه وفاداری مشتری را راه اندازی کند یا خدمات مشتری خود را بهبود بخشد.

تغییر مدل درآمدی: شرکت ها می توانند مدل درآمدی خود را تغییر دهند. به عنوان مثال، یک شرکت می تواند به جای فروش محصولات، به ارائه خدمات اشتراکی بپردازد.

نوآوری مدل کسب و کار می تواند چالش برانگیز باشد، اما می تواند نتایج ارزشمندی را به همراه داشته باشد.

برخی از مزایای نوآوری مدل کسب و کار عبارتند از:

افزایش درآمد

بهبود حاشیه سود

افزایش رضایت مشتری

افزایش سهم بازار

برای نوآوری در مدل کسب و کار، شرکت ها باید از یک فرآیند منظم استفاده کنند.

این فرآیند باید شامل مراحل زیر باشد:

درک وضعیت فعلی: شرکت ها باید وضعیت فعلی مدل کسب و کار خود را درک کنند. این شامل بررسی عواملی مانند ارزش پیشنهادی، کانال های توزیع، روابط با مشتری و مدل درآمدی است.

شناسایی فرصت های نوآوری: شرکت ها باید فرصت های نوآوری را در مدل کسب و کار خود شناسایی کنند. این می تواند با انجام تحقیقات بازار، تجزیه و تحلیل رقبا و تفکر خلاقانه انجام شود.

توسعه و آزمایش ایده های جدید: شرکت ها باید ایده های جدید را برای نوآوری در مدل کسب و کار خود توسعه دهند و آزمایش کنند. این می تواند با استفاده از روش های مختلف مانند تحقیقات بازار، آزمایش A/B و تحقیقات عملیاتی انجام شود.

اجرای ایده های جدید: شرکت ها باید ایده های جدیدی را که موفق هستند اجرا کنند. این شامل ایجاد تغییرات لازم در فرآیندهای تجاری، سیستم ها و فرهنگ شرکت است.

نوآوری مدل کسب و کار یک فرآیند مداوم است. شرکت ها باید دائماً به دنبال فرصت های جدید برای نوآوری باشند تا از رقابت پیشی بگیرند.

چند نکته برای نوآوری در مدل کسب و کار را مدنظر قرار دهید:

دید و ذهن بازی داشته باشید: شرکت ها باید برای ایده های جدید  ذهن باز داشته باشند. این شامل فکر کردن خارج از چارچوب و بررسی گزینه هایی است که ممکن است در ابتدا عجیب به نظر برسند.

شجاعت داشته باشید: نوآوری می تواند خطرناک باشد. شرکت ها باید شجاعت داشته باشند تا ریسک کنند و از شکست نترسیدند.

با مشتریان خود ارتباط برقرار کنید: بهترین راه برای فهمیدن اینکه چه چیزی برای مشتریان شما مهم است، ارتباط با آنها است. شرکت ها باید از طریق تحقیقات بازار، نظرسنجی ها و مصاحبه ها با مشتریان خود ارتباط برقرار کنند.

 در مجموع نوآوری مدل کسب و کار یک ابزار قدرتمند برای شرکت هایی است که می خواهند در دنیای کسب و کار امروز موفق شوند. با پیروی از یک فرآیند منظم و استفاده از نکات ذکر شده در بالا، شرکت ها می توانند شانس خود را برای نوآوری افزایش دهند.

نویسنده: نفیسه افهامی سیسی

منابع

پژوهش جهرمی, ا., & امین. (2016). نوآوری در مدل کسب‌وکار (عامل جدید مزیت رقابتی). بررسی‌های بازرگانی, 14(80), 1-13.

https://karboom.io/mag/articles/%D9%85%D8%AF%D9%84-%DA%A9%D8%B3%D8%A8-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1