راه‌اندازی یک استارتاپ، به‌ویژه زمانی که ایده‌ای منحصربه‌فرد دارید، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.

در ابتدای مسیر، باید هزینه‌های مختلفی از جمله توسعه محصول، آزمایش، راه‌اندازی وب‌سایت و بازاریابی را بپردازید — آن هم قبل از اینکه حتی اولین فروش خود را انجام دهید!

بدون شک، این هزینه‌ها به‌سرعت افزایش پیدا می‌کنند. به همین دلیل، در این مقاله به بررسی روش تأمین مالی شخصی از طریق بوت‌استرپینگ (Bootstrapping) می‌پردازیم و مزایا و معایب استفاده از سرمایه‌گذاری‌های خارجی را برای رشد استارتاپ شما بررسی خواهیم کرد.

بیشتر بدانید: ترندهای مهم سرمایه‌گذاری خطرپذیر در سال 2025

منابع مالی شخصی (Bootstrapping)

بوت‌استرپینگ، که به عنوان تأمین مالی شخصی نیز شناخته می‌شود، روشی برای سرمایه‌گذاری است که در آن به جای اتکا به منابع مالی خارجی، هزینه‌های کسب‌وکار از منابع داخلی تأمین می‌شود.

این روش مزایای متعددی دارد؛ از جمله اینکه کنترل کامل کسب‌وکار در دستان شما باقی می‌ماند و نیازی به پاسخگویی به سرمایه‌گذاران یا سهامداران نخواهید داشت. در نهایت، یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های کارآفرینی، استقلال و مالکیت کامل بر تصمیمات کسب‌وکار است!

سرمایه اولیه برای بوت‌استرپینگ می‌تواند از منابع مختلفی مانند پس‌انداز شخصی، ارثیه، یا درآمد سایر کسب‌وکارهای شما تأمین شود.

البته، این روش برای همه کارآفرینان یا صنایع امکان‌پذیر نیست، اما پیش از جست‌وجوی سرمایه‌گذاری خارجی، باید به آن به‌عنوان اولین گزینه فکر کنید.

اگر پس از مدتی توانایی ادامه تأمین مالی از منابع شخصی را نداشتید، می‌توانید مسیر خود را تغییر دهید یا در آن مرحله به دنبال جذب سرمایه‌گذار باشید. اما در صورت پذیرش سرمایه‌گذاری خارجی از همان ابتدا، آزادی و انعطاف‌پذیری کمتری در تصمیم‌گیری‌های کلیدی خواهید داشت.

تأمین مالی خارجی (External Funding)

تأمین مالی خارجی به معنای جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران خارج از کسب‌وکار است. این سرمایه‌گذاران علاوه بر تأمین سرمایه، معمولاً منابع ارزشمندی مانند راهنمایی، ارتباطات صنعتی و مشاوره‌های استراتژیک را نیز ارائه می‌دهند.

از رایج‌ترین منابع تأمین مالی خارجی می‌توان به سرمایه‌گذاران جسورانه اشاره کرد که مبالغ قابل‌توجهی را در ازای سهام شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنند. سرمایه‌گذاران فرشته نیز گزینه‌ای دیگر هستند؛ آن‌ها معمولاً مبالغ کمتری سرمایه‌گذاری کرده اما در ازای آن سهمی از مالکیت را مطالبه می‌کنند. همچنین، شتاب‌دهنده‌ها و مراکز رشد علاوه بر تأمین سرمایه اولیه، راهنمایی و فرصت‌های شبکه‌سازی را نیز فراهم می‌کنند. گزینه‌های دیگر شامل وام‌های بانکی هستند که نیاز به بازپرداخت همراه با سود دارند و تأمین مالی جمعی که در آن افراد مختلف با مبالغ کوچک از یک ایده کسب‌وکار حمایت می‌کنند. علاوه بر این، کارآفرینان می‌توانند از طریق دوستان و خانواده نیز سرمایه جذب کنند.

تأمین مالی خارجی این مزیت را دارد که امکان رشد سریع را با تأمین منابع لازم برای استخدام، توسعه محصول و بازاریابی فراهم می‌کند. بااین‌حال، این روش معمولاً به معنای واگذاری بخشی از مالکیت و کنترل کسب‌وکار است، زیرا سرمایه‌گذاران در ازای سرمایه‌گذاری خود انتظار بازدهی دارند و ممکن است در تصمیمات کلیدی شرکت اعمال نفوذ کنند.

انواع تأمین مالی خارجی

گزینه‌های مالی متنوعی برای تأمین مالی یک کسب‌وکار وجود دارد. در ادامه، چند روش رایج و نحوه عملکرد آن‌ها را بررسی کرده‌ایم:

سرمایه‌گذاران فرشته

این افراد سرمایه‌گذاری‌های پرریسکی را با هدف بازدهی بالا انجام می‌دهند. معمولاً سرمایه‌گذاران فرشته دارای درآمد مازاد هستند و تمایل دارند بخشی از آن را در کسب‌وکارهای نوپا سرمایه‌گذاری کنند. یکی از سرمایه‌گذاران کاردرست در ایران مجموعه کارایا است. اخیرا مجموعه برسام به یکی از عضو‌های این سرمایه‌گذار فرشته تبدیل شده است.

تأمین مالی جمعی

پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی، روش‌های تأمین سرمایه برای استارتاپ‌ها را متحول کرده‌اند. از این طریق، می‌توانید ایده و اطلاعات کسب‌وکار خود را به مخاطبان جهانی معرفی کرده و از منابع مختلف سرمایه جذب کنید. از تامین مالی‌های جمعی که در ایران فعالیت می‌کنند می‌توان به صندوق کاریزما، هم‌آفرین، کارن کراد و دونگی اشاره کرد.

دوستان و خانواده

اگر در میان دوستان و خانواده خود افرادی را می‌شناسید که مایل به سرمایه‌گذاری در کسب‌وکار شما باشند، می‌توانید از آن‌ها قرض بگیرید. البته، بهتر است یک برنامه بازپرداخت شفاف ارائه دهید و استدلالی قانع‌کننده برای درخواست خود داشته باشید، زیرا درخواست پول همیشه کار آسانی نیست.

یاد بگیرید: هم‌سرمایه‌گذاری (Co-Investment) در سرمایه‌گذاری خطرپذیر

کمک‌هزینه‌ها و وام‌ها

کمک‌هزینه‌ها در واقع منابع مالی رایگانی هستند که می‌توانند برای راه‌اندازی، مدیریت و توسعه کسب‌وکار به شما کمک کنند. این کمک‌ها معمولاً از طریق فرآیند درخواست قابل دریافت هستند و نیازی به بازپرداخت ندارند. اما وام‌ها یک تعهد مالی بلندمدت محسوب می‌شوند. شما می‌توانید از مؤسسات مالی مانند بانک‌ها وام دریافت کنید، اما نیاز به یک طرح تجاری قوی خواهید داشت و شرایط آن بسته به وام‌دهنده متفاوت است.

سرمایه‌گذاران جسورانه

سرمایه‌گذاران جسورانه (VCs) از اولین سرمایه‌گذاران یک کسب‌وکار محسوب می‌شوند و از موفقیت استارتاپ‌ها سود می‌برند. آن‌ها اغلب به‌عنوان هم‌بنیان‌گذار یا عضو هیئت‌مدیره فعالیت می‌کنند. برای جذب سرمایه‌گذاری جسورانه، باید ثابت کنید که کسب‌وکار شما پتانسیل رشد بلندمدت دارد. هلدینگ سرمایه‌گذاری خطرپذیر برسام تک یکی از این سرمایه‌گذاران جسورانه است که می‌توانید برای سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ خود از آن کمک بگیرید.

تفاوت‌های کلیدی بین تأمین مالی شخصی و تأمین مالی خارجی

در تصمیم‌گیری بین تأمین مالی شخصی (Bootstrapping) و تأمین مالی خارجی، چندین عامل مهم باید در نظر گرفته شود:

۱. منابع مالی در دسترس

در تأمین مالی شخصی، بنیان‌گذاران با سرمایه محدود کار می‌کنند که ممکن است رشد و توسعه محصول را به تأخیر بیندازد. در مقابل، تأمین مالی خارجی منابع مالی گسترده‌ای را فراهم می‌کند و امکان رشد سریع و سرمایه‌گذاری در بخش‌های کلیدی مانند استخدام و فناوری را افزایش می‌دهد.

۲. سرعت رشد

تأمین مالی شخصی منجر به رشد تدریجی و ارگانیک می‌شود، زیرا بنیان‌گذاران سودهای کسب‌شده را مجدداً سرمایه‌گذاری می‌کنند و با بودجه محدود کار می‌کنند. اما تأمین مالی خارجی امکان توسعه سریع‌تر را فراهم کرده و به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد در مدت‌زمان کوتاه‌تری مقیاس خود را گسترش دهند.

۳. توانایی استخدام

شرکت‌هایی که از تأمین مالی شخصی استفاده می‌کنند، معمولاً به دلیل محدودیت بودجه از فریلنسرها یا نیروهای ارزان‌تر استفاده می‌کنند. درحالی‌که تأمین مالی خارجی امکان جذب استعدادهای برتر و تشکیل تیمی قوی از همان ابتدای کار را فراهم می‌کند.

۴. میزان ریسک‌پذیری

استارتاپ‌هایی که از سرمایه شخصی استفاده می‌کنند، معمولاً محتاط‌تر عمل می‌کنند زیرا بنیان‌گذاران در حال سرمایه‌گذاری پول خود هستند. در مقابل، تأمین مالی خارجی یک حاشیه امن مالی ایجاد می‌کند که به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد ریسک‌های حساب‌شده‌ای را بدون فشار مالی شخصی متحمل شوند.

۵. کنترل تصمیم‌گیری

در تأمین مالی شخصی، بنیان‌گذاران کنترل کامل بر تصمیمات دارند و می‌توانند بدون دخالت دیگران چشم‌انداز خود را اجرا کنند. اما در تأمین مالی خارجی، سرمایه‌گذاران معمولاً انتظار دارند در تصمیمات کلیدی نقش داشته باشند که می‌تواند باعث کندی فرآیند تصمیم‌گیری و حتی ایجاد اختلاف در جهت‌گیری شرکت شود.

۶. مالکیت

در روش تأمین مالی شخصی، بنیان‌گذاران مالکیت ۱۰۰٪ کسب‌وکار خود را حفظ می‌کنند. اما تأمین مالی خارجی مستلزم واگذاری بخشی از سهام است که در هر دور سرمایه‌گذاری، سهم مالکیت بنیان‌گذاران را کاهش می‌دهد.

۷. دسترسی به تخصص

بنیان‌گذاران در روش تأمین مالی شخصی معمولاً به شبکه‌های خود برای راهنمایی متکی هستند که ممکن است دسترسی به تخصص‌های ویژه را محدود کند. اما تأمین مالی خارجی اغلب با راهنمایی ارزشمند، ارتباطات صنعتی و مشاوره‌های استراتژیک از سوی سرمایه‌گذاران باتجربه همراه است.

۸. فشار مالی

در تأمین مالی شخصی، فشار فوری کمتری برای رشد وجود دارد، زیرا سرعت توسعه را بنیان‌گذاران تعیین می‌کنند. اما تأمین مالی خارجی انتظاراتی برای رشد سریع و بازدهی سرمایه‌گذاری دارد که فشار بیشتری را برای دستیابی به اهداف مالی و توسعه سریع به کسب‌وکار وارد می‌کند.

معیار‌های کلیدی برای انتخاب بین تأمین مالی شخصی و تأمین مالی خارجی

هنگام تصمیم‌گیری بین تأمین مالی شخصی (Bootstrapping) و تأمین مالی خارجی، چندین عامل مهم را باید در نظر گرفت:

دسترسی به منابع و پتانسیل رشد

اگر استارتاپ شما نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه قابل توجهی برای توسعه محصول یا ورود به یک بازار رقابتی دارد، تأمین مالی خارجی ممکن است ضروری باشد. اما اگر کسب‌وکار شما می‌تواند با منابع محدود و رشد پایدار به موفقیت برسد، تأمین مالی شخصی گزینه مناسبی خواهد بود.

کنترل و مالکیت

اگر حفظ کنترل کامل و مالکیت کسب‌وکار برای شما اولویت دارد، تأمین مالی شخصی بهترین گزینه است. اما اگر تمایل دارید در ازای دریافت سرمایه و تخصص، بخشی از تصمیم‌گیری‌ها را با سرمایه‌گذاران به اشتراک بگذارید، تأمین مالی خارجی می‌تواند به رشد سریع‌تر شما کمک کند.

اعتبارسنجی ایده کسب‌وکار

جذب سرمایه‌گذاران خارجی می‌تواند نشان‌دهنده اعتماد آن‌ها به پتانسیل کسب‌وکار شما باشد و اعتبار ایده شما را تقویت کند. در مقابل، کسب‌وکارهای خودتأمین معمولاً باید از طریق جذب تدریجی مشتری و رشد درآمدی، قابلیت‌های خود را به‌مرور زمان اثبات کنند.

ریسک مالی و تبعات آن

در روش تأمین مالی شخصی، نیازی به دریافت وام یا واگذاری سهام نیست، اما ریسک مالی بیشتری را برای بنیان‌گذار ایجاد می‌کند. درحالی‌که تأمین مالی خارجی این ریسک را به سرمایه‌گذاران منتقل می‌کند، اما معمولاً به قیمت واگذاری بخشی از مالکیت یا قبول بدهی‌های مالی انجام می‌شود.

فشار برای رشد سریع

سرمایه‌گذاران خارجی انتظار رشد سریع و بازدهی بالا دارند، که می‌تواند فشار زیادی برای توسعه سریع کسب‌وکار ایجاد کند. در مقابل، تأمین مالی شخصی به شما این امکان را می‌دهد که رشد کنترل‌شده و تدریجی داشته باشید، اما ممکن است زمان بیشتری برای دستیابی به اهداف کلیدی نیاز باشد.

جمع‌بندی

انتخاب بین تأمین مالی شخصی و تأمین مالی خارجی به نیازهای استارتاپ شما، تحمل ریسک شخصی و چشم‌انداز بلندمدت کسب‌وکار شما بستگی دارد. اگر ترجیح می‌دهید کنترل کامل را حفظ کرده و به‌طور پایدار با سرعت خود رشد کنید، تأمین مالی شخصی ممکن است گزینه مناسبی باشد. اما اگر محصول شما نیاز به سرمایه‌گذاری قابل توجهی برای موفقیت دارد یا به تخصص صنعتی نیاز دارید، تأمین مالی خارجی می‌تواند منابع لازم برای رشد سریع‌تر را فراهم کند.

در نهایت، تصمیم درست بستگی به مدل کسب‌وکار، تقاضای بازار و اهداف شخصی شما دارد. مزایا و معایب هر گزینه را به‌دقت بسنجید و مسیری را انتخاب کنید که بهترین هماهنگی را با چشم‌انداز آینده استارتاپ شما داشته باشد. شما برای عضویت در هلدینگ برسام تک و جذب سرمایه از این صندوق خطرپذیر می‌توانید به صفحه تماس با ما رجوع کنید. همچنین برای مشاهده شرکت‌های زیر مجموعه این صندوق می‌توانید سری به پورتفولیو این شرکت بزنید.